9.3 X¸c ®Þnh mµu s¾c cña dung
dÞch
ViÖc x¸c ®Þnh mµu s¾c
cña dung dÞch trong ph¹m vi n©u - vµng - ®á ®îc tiÕn hµnh theo mét trong hai
ph¬ng ph¸p díi ®©y, tuú theo chØ dÉn trong chuyªn luËn. Mét dung dÞch ®îc
coi lµ kh«ng mµu nÕu nã gièng
Ph¬ng
ph¸p 1
Dïng nh÷ng èng thñy tinh trung tÝnh, kh«ng
mµu, trong suèt vµ gièng hÖt nhau, cã ®êng kÝnh ngoµi 12 mm ®Ó so s¸nh 2,0 ml
dung dÞch thö víi 2,0 ml níc cÊt, hoÆc dung m«i, hoÆc dung dÞch mµu ®èi chiÕu
(B¶ng 2a tíi 2e) theo chØ dÉn trong chuyªn luËn. Quan s¸t mµu cña dung dÞch däc
theo trôc èng, díi ¸nh s¸ng khuÕch t¸n, trªn nÒn tr¾ng.
Ph¬ng
ph¸p 2
Dïng nh÷ng èng thñy
tinh trung tÝnh, ®¸y b»ng, kh«ng mµu, trong suèt, gièng hÖt nhau vµ cã ®êng
kÝnh trong tõ 15 - 25 mm ®Ó so s¸nh líp dung dÞch thö cã bÒ dµy 40 mm víi líp
chÊt láng cã bÒ dµy 40 mm cña níc cÊt, hoÆc dung m«i, hoÆc dung dÞch mµu chuÈn
(B¶ng 9.3.2a tíi 9.3.2e) theo chØ dÉn trong chuyªn luËn. Quan s¸t mµu cña dung
dÞch däc theo trôc èng, díi ¸nh s¸ng khuÕch t¸n trªn nÒn tr¾ng.
Pha
chÕ c¸c dung dÞch gèc
Dung m«i A: 25 ml acid hydrocloric (TT) hoµ tan vµo 975 ml
níc cÊt.
Dung dÞch gèc mµu
vµng: Hoµ tan 46 g s¾t
(III) clorid (TT) trong dung m«i A cho võa ®ñ 1000 ml. ChuÈn ®é råi ®iÒu
chØnh b»ng dung m«i A ®Ó cã dung dÞch chøa 45 mg FeCl3. 6H2O
trong 1 ml. B¶o qu¶n tr¸nh ¸nh s¸ng.
ChuÈn ®é: Cho vµo mét b×nh nãn dung tÝch
250 ml cã nót mµi 10 ml dung dÞch mµu vµng, 15 ml níc, 5 ml acid hydrocloric
(TT) vµ 4 g kali iodid (TT). L¾c
®Òu råi ®Ó yªn 15 phót ë chç tèi. Thªm vµo b×nh 100 ml níc vµ chuÈn ®é iod gi¶i phãng b»ng dung dÞch natri thiosulfat 0,1 N (C§), chØ thÞ lµ 0,5 ml dung
dÞch hå tinh bét (TT) cho vµo lóc gÇn cuèi chuÈn ®é.
1 ml dung
dÞch natri thiosulfat 0,1 N (C§) t¬ng ®¬ng víi 27,03 mg FeCl3.6H2O.
Dung dÞch gèc mµu
®á:
Hoµ tan 60 g cobalt (II) clorid (TT)
trong dung m«i A cho võa ®ñ 1000 ml. ChuÈn ®é, råi ®iÒu chØnh b»ng dung m«i A
®Ó cã dung dÞch chøa 59,5 mg CoCl2. 6H2O trong 1 ml.
ChuÈn ®é: Cho vµo mét b×nh nãn dung tÝch
250 ml cã nót mµi 5 ml dung dÞch mµu ®á, 5 ml níc oxy giµ 10 thÓ tÝch vµ 10 ml
dung dÞch natri hydroxyd 30% (TT).
§un s«i nhÑ trong 10 phót, ®Ó nguéi råi thªm 60 ml dung dÞch acid sulfuric 1M (TT) vµ 2 g kali iodid (TT). §Ëy b×nh vµ l¾c nhÑ cho tan tủa, chuÈn ®é iod gi¶i phãng b»ng dung dÞch natri thiosulfat 0,1 N (TT)
víi chØ thÞ lµ 0,5 ml dung dÞch hå tinh
bét (TT) cho vµo lóc gÇn cuèi chuÈn ®é. Dung dÞch chuyÓn thµnh mµu hång
nh¹t khi chuÈn ®é ®Õn ®iÓm t¬ng ®¬ng.
1 ml dung
dÞch natri thiosulfat 0,1N (TT) t¬ng ®¬ng víi 23,79 mg CoCl2.
6H2O.
Dung dÞch gèc mµu
xanh:
Hoµ tan 63 g ®ång (II) sulfat (TT)
trong dung m«i A cho võa ®ñ 1000 ml. ChuÈn ®é, råi ®iÒu chØnh b»ng dung m«i A
®Ó cã dung dÞch chøa 62,4 mg CuSO4. 5H2O trong 1 ml.
ChuÈn ®é: Cho vµo mét
b×nh nãn dung tÝch 250 ml cã nót mµi 10 ml dung dÞch mµu xanh, 50 ml níc, 12 ml dung dÞch acid acetic 2 M (TT) vµ 3 g kali iodid (TT). ChuÈn ®é iod gi¶i phãng b»ng dung dÞch natri thiosulfat 0,1 N (TT) ®Õn khi cã mµu n©u nh¹t, chØ
thÞ lµ 0,5 ml dung dÞch hå tinh bét (TT)
cho vµo lóc gÇn cuèi chuÈn ®é.
1 ml dung
dÞch natri thiosulfat 0,1 N (TT) t¬ng t¬ng víi 24,97 mg CuSO4.
5H2O.
Pha chÕ c¸c dung dÞch mµu chuÈn
Dïng 3 dung dÞch gèc ®Ó pha 5 dung dÞch mµu
chuÈn theo B¶ng 9.3.1.
|
Dung dÞch
mµu chuÈn |
Dung
dÞch gèc (ml) |
Dung
dÞch acid hydrocloric 1% (kl/tt) (ml) |
||
|
|
Mµu vµng |
Mµu ®á |
Mµu xanh |
|
|
N
(n©u) |
30 |
30 |
24 |
16 |
|
VN (vµng n©u) |
24 |
10 |
4 |
62 |
|
V
(vµng) |
24 |
6 |
0 |
70 |
|
VL (vµng lôc) |
96 |
2 |
2 |
0 |
|
§ (®á) |
10 |
20 |
0 |
70 |
Pha chÕ c¸c dung dÞch mµu ®èi chiÕu
Dïng 5 dung dÞch mµu chuÈn pha c¸c dung
dÞch mµu ®èi chiÕu theo c¸c b¶ng 9.3.2a ®Õn 9.3.2e sau ®©y:
B¶ng 9.3. 2a. Dung dÞch mµu ®èi chiÕu N.
|
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu |
Dung
dÞch chuÈn mµu N (ml) |
Dung dÞch acid hydrocloric 1% (ml) |
|
N1 |
75,0 |
25,0 |
|
N2 |
50,0 |
50,0 |
|
N3 |
37,5 |
62,5 |
|
N4 |
25,0 |
75,0 |
|
N5 |
12,5 |
87,5 |
|
N6 |
5,0 |
95,0 |
|
N7 |
2,5 |
97,5 |
|
N8 |
1,5 |
98,5 |
|
N9 |
1,0 |
99,0 |
B¶ng 9.3.2b.
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu VN
|
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu |
Dung dÞch chuÈn mµu VN (ml) |
Dung dÞch acid hydrocloric 1% (ml) |
|
VN1 |
100,0 |
0,0 |
|
VN2 |
75,0 |
25,0 |
|
VN3 |
50,0 |
50,0 |
|
VN4 |
25,0 |
75,0 |
|
VN5 |
12,5 |
87,5 |
|
VN6 |
5,0 |
95,0 |
|
VN7 |
2,5 |
97,5 |
B¶ng 9.3.2c. Dung dÞch mµu ®èi chiÕu V
|
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu |
Dung dÞch chuÈn mµu V (ml) |
Dung dÞch acid hydrocloric 1% (ml) |
|
V1 |
100,0 |
0,0 |
|
V2 |
75,0 |
25,0 |
|
V3 |
50,0 |
50,0 |
|
V4 |
25,0 |
75,0 |
|
V5 |
12,5 |
87,5 |
|
V6 |
5,0 |
95,0 |
|
V7 |
2,5 |
97,5 |
B¶ng 9.3.2d. Dung dÞch mµu ®èi chiÕu VL
|
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu |
Dung dÞch chuÈn mµu VL (ml) |
Dung dÞch acid hydrocloric 1% (ml) |
|
VL1 |
25,0 |
75,0 |
|
VL2 |
15,0 |
85,0 |
|
VL3 |
8,5 |
91,5 |
|
VL4 |
5,0 |
95,0 |
|
VL5 |
3,0 |
97,0 |
|
VL6 |
1,5 |
98,5 |
|
VL7 |
0,75 |
99,25 |
B¶ng 9.3.2e. Dung dÞch mµu ®èi chiÕu §
|
Dung dÞch mµu ®èi chiÕu |
Dung dÞch chuÈn mµu § (ml) |
Dung dÞch acid hydrocloric 1% (ml) |
|
§1 |
100,0 |
0,0 |
|
§2 |
75,0 |
25,0 |
|
§3 |
50,0 |
50,0 |
|
§4 |
37,5 |
62,5 |
|
§5 |
25,0 |
75,0 |
|
§6 |
12,5 |
87,5 |
|
§7 |
5,0 |
95,0 |
B¶o qu¶n
Víi ph¬ng ph¸p 1, c¸c dung dÞch mµu ®èi
chiÕu cÇn ®îc b¶o qu¶n trong nh÷ng èng thñy tinh trung tÝnh, kh«ng mµu, trong
suèt cã ®êng kÝnh ngoµi 12 mm, ®îc hµn kÝn vµ tr¸nh ¸nh s¸ng.
Víi ph¬ng ph¸p 2, c¸c
dung dÞch mµu ®èi chiÕu ph¶i ®îc chuÈn bÞ ngay tríc khi dïng tõ dung dÞch mµu
chuÈn.